بررسی و سنجش کارایی نظام مالیاتی ایران در برنامه های توسعه (رویکرد منطق فازی)

گسترده شدن تعهدات دولت­ها در جهت تحقق اهدافی چون رشد اقتصادی، ثبات قیمت ها، افزایش اشتغال، توزیع عادلانه درآمد، مخارج دولت را با روندی صعودی مواجه کرده است که دولت­ها را برآن می­دارد تا از راههای گوناگون به تأمین مالی آن اقدام نمایند. در این راستا مالیات به عنوان یکی از مهمترین راه­های تأمین مالی همیشه مورد توجه بوده است. در مطالعه حاضر به محاسبه و ارزیابی نظام مالیاتی کشور با استفاده از رویکرد منطق فازی  اقدام شده است و نهایتا شاخصی برای آن استخراج گردیده است. در این تحقیق با استفاده از منطق فازی و با توجه به شاخص­های سهم درآمدهای مالیاتی در کل درآمد­های عمومی دولت، سهم درآمد­های مالیاتی در پوشش هزینه­های دولت و نسبت درآمدهای مالیاتی در تولید ناخالص داخلی،­ به ارزیابی کارایی نظام مالیاتی ایران پرداخته شده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که متوسط کارایی نظام مالیاتی درطی سال­های (87-1357) به روش مرکز جرم، برابر 55/0 بوده که به ترتیب با سطوح متوسط و تقریبا بزرگ صورت گرفته است. همچنین بیشترین سطح کارایی نظام مالیاتی در سال­های (79-1377) بوده است.   abstract the obligations of the state towards economic growth, price stability, increased employment, equitable distribution of income, government spending has faced with rising the government is forced to act through a variety of financing them. in this regard the tax as one of the main ways of financing has always been the case. the present study evaluated computed using the tax system and the systems engineering approach to fuzzy logic modeling and eventually indicator was derived. this study uses fuzzy logic and the share of total income tax revenues in public administration, the share of government spending and tax revenues, the coverage ratio of tax revenues to gdp in the upper part of the explanation of the tax system has been recognized and established economic base, rules based on expert opinions. research findings show that the average efficiency of the tax system over the years (1357-87) centroid method, which is 0.55 times the average level was rather large the highest level of efficiency in the tax system (1377-79), respectively.